Vai al contenuto

Pisa

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
La Piassa dij Miràcoj
Pisa
      
Stat:

Italia

Provincia: Provincia ëd Pisa
Nòm 'n italian: Pisa
Coordinà: Latitudin: 43° 43′ 0′′ N
Longitudin: 10° 24′ 0′′ E

Mostra an sla carta
Autëssa: 4 m s.l.m.
Surfassa: 185,18 km²
Abitant: 90.408 (2017)
Comun dj'anviron: Collesalvetti, Livorn, Cascina, San Giuliano Terme
CAP: 56100, 56121–56128
Prefiss tel.: 050
Còdes ÌSTAT: 050026
Còdes fiscal: G702 
Festa dël borgh: 17 ëd giugn 


Sit istitussional

Pisa a l'é na sità dla Toscan-a d' 87.166 abitant, capleugh ëd l'omònima provinsa.

An sël delta ëd doi cors d'eva, ël Serchio e l'Arn, an s'na lagun-a, a l'é stàita probabilman fondà a parte dal sécol ch'a fà VII aGC na colònia ëd comersi ëd marin grech o etrusch, ch'a l'han dit Pisa (sboch).

Dël 180 aGC Pisa a l'é vnùita colònia roman-a e, sota l'imperator August, a l'é an costa colònia, ciamà antlora Colonia Julia obsequens, ch'a l'é stàita basà la flòta.

A la fin dël sécol ch'a fà IX, antant che tut lë spassi mediterani a l'era sota contròl islàmich, a l'han ancaminà le spedission vitoriose dla flòta pisan-a contra ij pirata mòro.

A la fin dël sécol ch'a fà XI, l'imperator e ël vësco ëd Roma a l'han arconossù la constitussion pisan-a, dont l'aplicassion as dëstendìa bin dë dlà dij termo dla sità.
Dël 1091 Pisa a l'é dventà n'arsivëscovà e, dël 1162, l'imperator Federich Barbarossa a l'ha arconossù l'autorità ëd Pisa s'un teritòri costié ch'a andasìa da la Liguria al Lassio. Ma dagià che la sità a l'era n'alià fidela djë Staufer, con la fin ëd costa dinastìa, dël 1250, a l'é ancaminà ël declin ëd Pisa.

Leu d'anteresse

[modìfica | modifiché la sorgiss]

La piassa dij Miràcoj

[modìfica | modifiché la sorgiss]

Camp dij Miràcoj a constituiss n'ansem armonios ch'a radun-a ël batisteri, ël dòm, ël cioché e ël campossanto che la repùblica pisan-a a l'ha fàit batì ai temp ëd sò splendor.

Na necròpoj, postà antlora fòra dij murajon dl'aglomerassion, a ufrìa lë spassi necessari a st'ansem bin proporsionà dont ël pian as anspira a la disposission dij templi antich e dle prime cese cristian-e ëd Roma. La costrussion a l'é ancaminà con le fondamente dla catedral ëd Santa Marìa Assonta, dël 1063. Mincadun-a dle fas d'esecussion dël proget a arpijava lòn ch'a esistìa già an butand l'acent su diferente forme d'arch, ma goernand sempe ël màrmol coma material.

Àutri edifissi

[modìfica | modifiché la sorgiss]

Feste e manifestassion

[modìfica | modifiché la sorgiss]
  • Regà stòrica ëd San Ranié: festa e regà an onor ëd san Ranié, ai 17 ëd giugn

Ël sìndich a l'é Marco Filippeschi (dal 28/04/2008).

Ël dòm

Pisa a l'é binelà con:

Anliure esterne

[modìfica | modifiché la sorgiss]