Przejdź do zawartości

XMM-Newton

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
XMM-Newton
Ilustracja
Makieta satelity XMM-Newton w Tuluzie we Francji
Inne nazwy

High Throughput X-ray Spectroscopy Mission

Indeks COSPAR

1999-066A

Indeks NORAD

25989

Organizacja

 Unia Europejska

Zaangażowani

ESA

Rakieta nośna

Ariane 5

Miejsce startu

Gujańskie Centrum Kosmiczne, Gujana Francuska

Orbita (docelowa, początkowa)
Perygeum

7000 km

Apogeum

114 000 km

Okres obiegu

2880 min

Nachylenie

40°

Mimośród

0,795

Czas trwania
Początek misji

10 grudnia 1999 14:32 UTC

Wymiary
Masa całkowita

3800 kg

XMM-Newton (od ang. X-ray Multi-Mirror Newton) – satelita naukowy Europejskiej Agencji Kosmicznej służący do obserwacji Wszechświata w ultrafiolecie i promieniowaniu rentgenowskim.

Satelita został nazwany na cześć wybitnego fizyka Isaaca Newtona; pierwotna nazwa brzmiała: High Throughput X-ray Spectroscopy Mission.

Wystrzelony 10 grudnia 1999 roku na pokładzie rakiety nośnej Ariane 5, z kosmodromu Kourou w Gujanie Francuskiej. XMM-Newton został umieszczony na 48-godzinnej orbicie eliptycznej o bardzo dużej ekscentryczności i nachyleniu 40° (w apogeum sonda znajdowała się w odległości 114 000 km od Ziemi, natomiast w perygeum jedynie ok. 7000 km). Parametry orbity są zmienne (perygeum zmieniało się w zakresie pomiędzy 6000 a 22 000, a apogeum pomiędzy 99 000 a 115 000), jednak okres obiegu Ziemi cały czas wynosi 48 godzin.

Kosmiczne obserwatorium ważyło podczas startu 3800 kg, ma długość 10 m i rozpiętość 16 m (z rozłożonymi panelami baterii słonecznych). Posiada trzy teleskopy promieniowania rentgenowskiego, skonstruowane przez włoską firmę Media Lario, z których każdy zawiera 58 koncentrycznych luster (typu Wolter I). Łączna powierzchnia zbierająca promienie X wynosi 4300 cm². Trzy kamery EPIC (European Photon Imaging Cameras) są czułe na energię z zakresu od 0,2 keV do 12 keV. Inne instrumenty pomiarowe to: dwa spektrometry (czułość poniżej ~2 keV), teleskop Ritchey’a-Chretiena optyczny/ultrafioletowy o średnicy 30 cm.

Misja została zaproponowana w roku 1984 i przyjęta w 1985; zespół projektowy został powołany w roku 1993, a prace rozwojowe ruszyły w 1996. Satelita został zbudowany i przetestowany w okresie od marca 1997 do września 1999. Początkowo, czas trwania misji został ustalony na dwa lata, ale później był kilkukrotnie przedłużany, i obecnie ESA zakłada, że misja XMM potrwa do końca 2016 roku[1]. Obserwacje są kierowane i archiwizowane w ośrodku European Space Astronomy Centre (VILSPA) w Villafranca del Castillo w Hiszpanii. Przetwarzanie i zbieranie danych odbywa się także w XMM-Newton Survey Science Centre na Uniwersytecie Leicester (Anglia).

XMM-Newton jest częścią programu Horizon 2000.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ESA Science & Technology: Working life extensions for ESA’s science missions. ESA, 28 listopada 2014. [dostęp 2015-05-09]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
  • XMM-Newton. [w:] NSSDC Master Catalog [on-line]. NASA. (ang.).