Przejdź do zawartości

Stubaitalbahn

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Linia tramwajowa
Stubaitalbahn
Dane podstawowe
Lokalizacja

Tyrol

Zarządca

Innsbrucker Verkehrsbetriebe und Stubaitalbahn(inne języki)[1]

Długość

18,4 km

Rozstaw szyn

1000 mm

Sieć trakcyjna

850 V DC (od 1983)
3 kV 50 Hz AC (przed 1983)[1]

Zdjęcie LK
Tramwaj na Kreither Viadukt w miejscowości Mutters
Historia
Lata budowy

1903–1904

Rok otwarcia

1904

Rok elektryfikacji

1904

Stubaitalbahn[2] – funkcjonująca od 1904 r. wąskotorowa linia kolejowa w Tyrolu w dolinie Stubaital licząca 18,4 km i łącząca miasto Innsbruck z Fulpmes. Od 1983 linia jest obsługiwana przez wagony tramwajowe sieci tramwajowej w Innsbrucku[2].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

W momencie otwarcia jednotorowa linia kolejowa o rozstawie 1000 mm i długości 18 164 m[3] posiadała trakcję elektryczną prądu zmiennego o napięciu 2500 V, i częstotliwości 42,5 Hz[1]. W 1983 r. linia zmieniła trakcję na prąd stały o napięciu 850 V i zaczęła być obsługiwana przez wagony tramwajowe. Linia rozpoczyna swój bieg w południowej części miasta Innsbruck, prowadzi przez miejscowości Natters, Mutters i Telfes, kończąc swój bieg w Fulpmes[1]. Linia ma charakter górski, posiada bowiem maksymalne nachylenie 46‰ i minimalny promień łuku 40 m[1][2].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Geneza

[edytuj | edytuj kod]

Pomysł budowy kolei pojawił się już w 1886[4]. Pomimo potencjału turystycznego i przemysłowego, próby sfinansowania linii okazały się nieskuteczne ze względu na górzyste tereny oraz zbyt niską liczbę pasażerów przez większość roku[3]. Dopiero w 1895 dyrektor Lokalbahn Innsbruck-Hall in Tirol(inne języki) (L.B.I.H.i.T.), inżynier Herrmann Ritter von Schwindt przedstawił pomysł budowy linii kolejowej z Innsbrucka przez Fulpmes do Matrei am Brenner[4]. Kontynuatorem koncepcji był Josef Riehl(inne języki), który w czerwcu 1899 przedstawił projekt budowy linii tramwajowej do Matrei, gdzie tramwaje miały jechać przez Fulpmes w kierunku Schönberg im Stubaital kończąc w Matrei[3]. Projektu jednakże nie zrealizowano ze względu na wysokie koszty[4]. W 1900 Riehl utworzył nowy projekt przebiegu linii kolejowej o rozstawie 1000 mm do Fulpmes. Otrzymawszy dofinansowanie od Union Elektricitäts-Gesellschaft(inne języki), rozpoczęto budowę w 1903[3]. Linię kolejową wyróżniał fakt, iż w momencie wybudowania była ona jedyną koleją wąskotorową w Austrii z trakcją elektryczną prądu zmiennego. Do obsługi linii zakupiono 9 wagonów pasażerskich oraz 4 wagony towarowe[4].

Pociąg przejeżdżający przez Mutterer Brücke w 1904 r.

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

31 lipca 1904 miało miejsce uroczyste otwarcie zorganizowane przez firmę Stubaitalbahn AG. Pierwszy kurs pasażerski odbył się już kolejnego dnia[1]. Tego samego roku dokonano zakupu dodatkowego taboru. Dalsze zakupy taboru nie miały miejsca do 1912, gdyż wymagały one zwiększenia powierzchni zaplecza technicznego „Innsbruck Stubaitalbahnhof(inne języki)” w Innsbrucku. Podczas I wojny światowej, linia kolejowa obsługiwała obiekty wojskowe w Fulpmes i Mieders. Wysoka eksploatacja przyczyniła się do degradacji infrastruktury linii[4]. Wymusiło to na przewoźniku wypożyczenie lokomotyw parowych wcześniej wykorzystywanych na wąskotorowej linii Innsbrucker Mittelgebirgsbahn(inne języki)[1] (od 1936 fragment linii tramwajowej nr 6 w Innsbrucku[2]). Zwrócono je dopiero na przełomie lat 1917/18. Ze względu na wysokie zapotrzebowanie w 1926 linię kolejową przekonwertowano na trakcję 3250 V 50 Hz[1]. W tym samym roku rozważono wydłużenie Stubaitalbahnu do centrum Innsbrucka. Aby nie dochodziło do łączenia trakcji zmiennoprądowej ze stałoprądową trakcją tramwajową, wykorzystane miały zostać pojazdy zasilane benzyną. Planu jednak nie zrealizowano[2]. Podobny los spotkał plan wydłużenia linii do Neustift w latach 30.[4]

Wojna i okres powojenny

[edytuj | edytuj kod]

W okresie II wojny światowej Innsbruck uległ znaczącemu zniszczeniu. To również tyczyło się linii kolejowej, której zaplecze techniczne, przeładownia i torowisko uległy uszkodzeniu, a wszelkie plany wydłużenia linii zostały porzucone.

W 1954 otworzono ośrodek wraz z koleją gondolową Muttereralmbahn(inne języki) znajdującą się blisko Stubaitalbahnu, dzięki czemu linia stała się bardziej atrakcyjna dla turystów[4].

Modernizacja i połączenie z siecią tramwajową

[edytuj | edytuj kod]
23 czerwca 1983 – ostatni dzień kursowania pociągów zmiennoprądowych

W 1962 w gminach leżących na trasie przeprowadzono ankietę, w której zapytano mieszkańców czy Stubaitalbahn powinien być zachowany. Ankieta wykazała, iż mieszkańcy chcą zachowania linii kolejowej. Wobec tego w następnych latach odbywała się rewitalizacja linii. Aby ułatwić modernizację taboru, zadecydowano się na połączenie linii kolejowej z linią tramwajową w dzielnicy Wilten(inne języki)[4]. Wymagało to przekonwertowania trakcji z prądu przemiennego na prąd stały o napięciu 850 V[1]. Proces ten rozpoczął się w 1979 i zakończył w 1983[4].

Tramwaj w centrum Innsbrucka w 1984 jadący w kierunku Fulpmes

23 czerwca 1983 odbył się uroczysty ostatni kurs pociągu zmiennoprądowego. Obsługa linii wagonami tramwajowymi rozpoczęła się 2 lipca 1983, głównie za pomocą tramwajów przegubowych wyprodukowanych przez zakłady Düwag zakupionych z Hagen(inne języki)[4]. Połączenie linii kolejowej z linią tramwajową umożliwiło uruchomienie linii tramwajowej „STB” kursującej w relacji Innsbruck Hauptbahnhof–Fulpmes łączącej mieszkańców doliny Stubaital z centrum Innsbrucka[1][2].

W 1994 Stubaitalbahn AG zostało wcielone w Innsbrucker Verkehrsbetriebe i powstało przedsiębiorstwo Innsbrucker Verkehrsbetriebe und Stubaitalbahn GmbH(inne języki)[4].

XXI wiek

[edytuj | edytuj kod]
Tramwaj Bombardier Flexity Outlook na Stubaitalbahnie w Telfes

W dniach 21–22 sierpnia 2004 odbyła się uroczystość z okazji stulecia Stubaitalbahnu[1].

Od 2008 trasa przejazdu jest podzielona na dwa warianty tworząc linię kursującą w skróconej relacji Mutters Kreith–Innsbruck Hbf[1].

Od 2009 obsługa linii odbywa się za pomocą niskopodłogowych tramwajów Bombardier Flexity Outlook[2].

W latach 2016–2017 przeprowadzono modernizację mostu Mutterer Brücke w Mutters[5].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l Stubaitalbahn. Tiroler MuseumsBahnen. [dostęp 2023-12-16]. (niem.).
  2. a b c d e f g Jakub Taczanowski. Komunikacja szynowa w Innsbrucku jako przykład powiązania sieci tramwajowej z lokalnym transportem kolejowym.. „Transport Miejski i Regionalny”. 9/2010, s. 33–35, 2010. Kraków: Wydawnictwa Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP. ISSN 1732-5153. 
  3. a b c d Die Stubaitalbahn. W: Karl Armbruster: Die Tiroler Bergbahnen. Wiedeń: Buchdruckerei G. Davis & Co, 1914, s. 79–94. (niem.).
  4. a b c d e f g h i j k Joachim Fricke: 100 Jahre Stubaitalbahn 1904 – 2004. technikmuseum-online.de, 2004. [dostęp 2023-12-16]. (niem.).
  5. Daniel Sebö. Neubau der Mutterer Brücke. „World of PORR”. 171/2017, s. 23–26, 2017. Wiedeń: PORR AG. [zarchiwizowane z adresu 2023-12-16].