Przejdź do zawartości

Lofofor

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lofofory poszczególnych osobników (zoidów) w kolonii współczesnego mszywioła

Lofofor – aparat czułkowy niektórych wtórnojamowych bezkręgowców morskich, złożony z podstawy i korony orzęsionych czułków otaczających otwór gębowy. Korona może mieć kształt taśmowaty, pierścieniowaty, podkowiasty lub spiralnie skręcony. Lofofor pełni funkcję organu filtrującego pokarm i oddechowego.

Obecność lofoforu jest cechą diagnostyczną lofoforowców (Lophophorata, zwanych mniej poprawnie czułkowcami – Tentaculata), czyli ramienionogów, kryzelnic i mszywiołów. Podobną cechę wykazywano u innych bezkręgowców, w związku z czym trwają dyskusje, które z koron czułków są homologiczne. Obecnie przyjmuje się, że:

  • Spiralny szkielet lofoforu widoczny pomiędzy rozchylonymi skorupkami muszli jurajskiego ramienionoga Liospiriferina rostrata
    u ramienionogów i kryzelnic (określanych łącznie jako Brachiozoa)[1] jest to na pewno cecha homologiczna[2];
  • lofofor u mszywiołów jest najprawdopodobniej homologiczny[3];
  • podobny organ u kielichowatych (Entoprocta) mógłby być homologiczny, choć nie spełnia ścisłej definicji lofoforu (odbyt jest położony wewnątrz korony czułków, a u lofoforowców na zewnątrz)[1];
  • podobny organ u pióroskrzelnych jest prawdopodobnie konwergentny[1].

U niektórych ramienionogów lofofor posiada szkielet wewnętrzny, który u form kopalnych zwykle bada się metodą szlifów seryjnych, lecz w niektórych rzadkich przypadkach można go wypreparować (np. preparaty Gonzague'a Dubara)[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Gonzalo Giribet, Gregory D. Edgecombe, The invertebrate tree of life, Princeton Oxford: Princeton University Press, 2020, ISBN 978-0-691-17025-1 [dostęp 2023-07-18].
  2. Nielsen et al.. Cladistic analyses of the animal kingdom. „Biological Journal of the Linnean Society”. 57, s. 385–410, 1996. (ang.). 
  3. Jin Guo i inni, A Cambrian tommotiid preserving soft tissues reveals the metameric ancestry of lophophorates, „Current Biology”, 32 (21), 2022, 4769–4778.e2, DOI10.1016/j.cub.2022.09.011, ISSN 0960-9822 [dostęp 2023-07-18] (ang.).
  4. A.T. Halamski i inni, Aparaty brachialne ramienionogów—kolekcja G. Dubara (1896–1977), „Przegląd Geologiczny”, 55 (12/2), 2007, s. 1117–1118, 1172 [zarchiwizowane z adresu], [Tekst na ss. 1117–1118, plansza na s. 1172; dwa oddzielne pliki PDF na stronie wydawcy.].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]