Przejdź do zawartości

Galman

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Galman
Galman ze Stolbergu

Galman – górnicze określenie utlenionych rud cynku[1], przeważnie mieszaniny smithsonitu i hemimorfitu (kalaminu)[2].

Nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniono:

  • galman biały (pospolity[3]) – z małymi domieszkami uwodnionych tlenków żelaza[2], w obrębie którego wyodrębniono:
    • zwyczajny galman ziemisty: matowa, nieprzezroczysta żółtawa, szarawo-biała, żółtawo-szara, słomiano-żółta skała występująca w „nerkach” sferoidalnych oraz zbitych skorupach; przełam ziemisty, równy bądź płasko-muszlowy[3]
    • zwyczajny galman skorupowy: barwa zbliżona do galmanu ziemistego; drobnoziarnisty, nieco porowaty, czasem w postaciach naciekowych[3]
  • galman czerwony (żelazisty[1]) – mieszanina węglanu cynku i wodorotlenku żelaza(III)[3], z domieszką kilku procent tlenku żelaza(III)[2] i manganu[3]
  • galman węglanowy (węglowy, szpatowy, szpat cynkowy[3]) – najczystsza odmiana galmanu[4] z przewagą smithsonitu[2]
  • galman krzemianowy (krzemowy) – z przewagą hemimorfitu[2]

Występowanie w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

Na Górnym Śląsku okres największego wydobycia galmanu trwał od drugiej połowy XVIII do końca XIX wieku (zob. kopalnia Szarlej) i przyczynił się do znacznego rozwoju gospodarczego tego regionu.

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Pusch 1903 ↓, s. 73.
  2. a b c d e Hornig 1963 ↓.
  3. a b c d e f Pusch 1903 ↓, s. 74.
  4. Pusch 1903 ↓, s. 75.
  5. Roman Majorczyk: Historia górnictwa kruszcowego w rejonie Bytomia. Bytom: 1985, s. 48.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]