Przejdź do zawartości

Europejska Karta Naukowca

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Europejska Karta Naukowca stanowi rekomendację dobrych praktyk dla naukowców oraz pracodawców i/lub grantodawców zatrudniających naukowców wydaną przez Dyrekcję Generalną ds. Badań Komisji Europejskiej. Określa prawa i obowiązki badaczy i ich instytucji finansujących. Została opublikowana wraz z Kodeksem postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych, który określa zasady zatrudniania i mianowania naukowców. Dokument przygotowano w oparciu o obszerne zalecenia badaczy i interesariuszy polityki badawczej. Komisja Europejska określiła w Europejskiej Karcie Naukowca i Kodeksie Postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych "kluczowe elementy polityki Unii Europejskiej na rzecz uczynienia nauki atrakcyjną karierą, co jest istotnym elementem jej strategii stymulowania gospodarki i zatrudnienia wzrost". Do 2020 roku prawie tysiąc instytucji europejskich formalnie przyjęło kartę, co wskazuje na jej praktyczne wdrożenie[1].

Ogólne zasady i wymagania mające zastosowanie do naukowców w karcie

[edytuj | edytuj kod]
  • Wolność myśli
  • Przestrzeganie uznanych praktyk etycznych
  • Odpowiedzialność zawodowa * Profesjonalna postawa (np. uzyskanie niezbędnych zgód przed rozpoczęciem badań)
  • Zobowiązania umowne i prawne
  • Odpowiedzialność (np. przestrzeganie zasad należytego, przejrzystego i efektywnego zarządzania finansami)
  • Dobre praktyki w badaniach (np. rzetelne tworzenie kopii zapasowych danych)
  • Promowane jest rozpowszechnianie i wykorzystywanie wyników
  • Promowane jest zaangażowanie społeczne
  • Badacze powinni w przyjęty sposób korzystać z dostępnej superwizji
  • Starsi naukowcy mają obowiązek dobrze zarządzać młodszymi naukowcami i wspierać ich
  • Promowany jest ciągły rozwój zawodowy

Ogólne zasady i wymagania obowiązujące pracodawców i grantodawców

[edytuj | edytuj kod]
  • Uznanie naukowców za profesjonalistów na ścieżce kariery (od poziomu studiów podyplomowych wzwyż)
  • Zakaz dyskryminacji
  • Środowisko badawcze powinno być stymulujące i bezpieczne
  • Warunki pracy powinny być legalne i elastyczne
  • Stabilność i trwałość zatrudnienia (wdrażanie zasad Dyrektywy UE w sprawie pracy na czas określony)
  • Finansowanie i wynagrodzenia powinny być sprawiedliwe i atrakcyjne
  • Równowaga płci („pracodawcy i/lub podmioty finansujące powinny dążyć do reprezentatywnej równowagi płci na wszystkich poziomach personelu, w tym na szczeblu nadzorczym i kierowniczym”)
  • Należy wspierać rozwój kariery
  • Wartość mobilności powinna być uznawana i promowana
  • Dostęp do szkoleń badawczych i ciągłego rozwoju
  • Dostęp do porad zawodowych
  • Prawa własności intelektualnej powinny być chronione
  • Współautorstwo należy postrzegać pozytywnie
  • Nadzór powinien być zapewniony początkującym naukowcom
  • Dydaktykę należy uznać za ważną, nie nakładającą nadmiernych obciążeń na badaczy
  • Należy zapewnić systemy oceny/oceny
  • Należy zapewnić procedury składania skarg/odwołań
  • Promowany jest udział w organach decyzyjnych
  • Rekrutacja powinna być zgodna z Kodeksem postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych

Kodeks postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych

[edytuj | edytuj kod]
  • Rekrutacja powinna być otwarta, skuteczna i przejrzysta
  • Selekcja powinna być dokonywana przez zrównoważone i przeszkolone panele
  • Przejrzystość procedury dla kandydatów
  • Zasługi należy oceniać zarówno pod względem jakościowym, jak i ilościowym, równoważąc szeroki zakres kryteriów
  • Przerwy w karierze i inne wielowymiarowe ścieżki kariery nie powinny być penalizowane
  • Uznanie doświadczenia w zakresie mobilności
  • Uznanie kwalifikacji
  • Staż pracy („wymagane poziomy kwalifikacji powinny być zgodne z potrzebami stanowiska i nie powinny stanowić bariery wejścia”)
  • Stanowiska podoktoranckie powinny zapewniać możliwości rozwoju zawodowego

Cel i realizacja

[edytuj | edytuj kod]

Biorąc pod uwagę, że z prawnego punktu widzenia Karta i Kodeks są tylko zaleceniami, to wdrożenie dokumentów początkowo pozostawiono krajowym instytucjom. Karta i Kodeks stanowią świadectwo jakości instytucji badawczych. Jeśli prawo krajowe lub regionalne zapewnia naukowcom korzystniejsze warunki niż przewidziane w Karcie, to karta wymaga, aby korzystniejsze warunki nie były umniejszane.

Wdrożenie Karty Naukowca zaleca nie tylko Komisja Europejska, lecz również inne organizacje naukowe, w tym Eurodoc i Stowarzyszenie Marie Curie Fellows.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. European Charter and Code for Researchers – I.E.ME.S.T [online], iemest.eu [dostęp 2024-04-23] (wł.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]