Irez a kontenajo

Ingermanlando

De Wikipedio
Ingermanlando e la Luterana komoni en la distrikto Sankt-Peterburg, 1900.

Ingermanlando (Finlandane: Inkeri) esas distrikto proxim la nuna Sankt-Peterburg inter Estonia e la premilitala frontiero di Finlando. Ingermanlando esas anciena areo di la Finalinguala habitaro, qua diminutis dum la yarcenti tre drastikale. En 1920 Ingermanlandi esis admaxime 190 000 e 98% ek li parolis la Finlandana kom matrala linguo. En 2006 la quanteso esas cirkum 16,000 e de li preske omni parolas la Rusa kom matrala linguo. Anke en Siberia ed altraloke en Rusia vivas forsan 90.000 Ingermanlandani.

Pri la historio di la Ingermanlando

[redaktar | redaktar fonto]
Flago di Ingermanlando.
  • Dum la 14ma yarcento Ingermanlando falis en l'influo di Novgorod. L'habitanti (Fina-tribuala) di Ingermanlando baptesis ad ortodoxa Kristanismo.
  • Dum la yari 1580a, Suedi konquestis Ingermanlando dum la Livonia-milito. Luterana rurani komencis enmigrar de Finlando ad Ingermanlando.
  • En 1595 segun la paco di Täyssinä, Ingermanlando retrodonesis a Rusia.
  • En 1617 segun la paco di Stolbova, Ingermanlando esis itere parto di Suedia. Dum la 17ma yarcento cirkume 20.000 homi migris til Ingermanlando de Finlando e en la fino dil yarcento 75 po cent de la populeso di Ingermanlando esis Finlandani.
  • En 1702 Pyotr la 1ma la Granda fondis Sankt-Petersburg enmeze Ingermanlando.
  • En 1712 segun la paco di Uusikaupunki Suedia perdis Ingermanlando por Rusian imperio. Pos to la rurani di Ingermanlando divenas sklavi.
  • En 1809 Suedia perdis Finlando ed ol anexesis a Rusia kun autonomio. La kontakti inter matrala lando ed Ingermanlando pludenseskis e la nacionala anmo pluforteskas.
  • En 1918 l'Ingermanlandani revoltis kontre bolsheviki.
  • En 1930 la persekuto dil Ingermanlandani da Stalin komencis: 72.000 Ingermanlandani deportesis a Kazakstan e Siberia. Multa mil homi mortis dum la etnikala purgo.
  • Dum 1943 e 1944 de Ingermanlando evakuesis 63.000 homi tra Estonia til Finlando. En Ingermanlando ne restis Fina-linguala habitanti.
  • En 1945 Finlando mustas retrosendar l'Ingermanlandani a Sovietia. L'Ingermanlandani ne darfas retrovenar adheme ma li esas deportita a centra Rusia.
  • En 1954 pos la morto di Stalin la Ingermanlandani darfis retrovenar ad Ingermanlando. Nur 30.000 homi lojeskis en Ingermanlando.
  • En 1990, lora prezidanto di Finlando Mauno Koivisto deklaris ke l'Ingermanlandani esas Finlandani, e permisis l'Ingermanlandani retromigrar a Finlando. Pos to, dum la sequanta 16 yari, 25.000 Ingermanlandani translojis a Finlando.
  • En 2006 la translojado-permiso cesesis.