Neidio i'r cynnwys

Rhyddfrydiaeth

Oddi ar Wicipedia
Ideolegau Gwleidyddol
Anarchiaeth
Ceidwadaeth
Cenedlaetholdeb
Comiwnyddiaeth
Cymunedoliaeth
Democratiaeth Gristnogol
Democratiaeth gymdeithasol
Ffasgiaeth
Ffeministiaeth
Gwleidyddiaeth werdd
Islamiaeth
Natsïaeth
Rhyddewyllysiaeth
Rhyddfrydiaeth
Sosialaeth

Ideoleg ac athroniaeth wleidyddol a'i gwreiddiau yn yr Oleuedigaeth yw rhyddfrydiaeth, a rhyddid personol a gwelliant cymdeithasol yn greiddiol iddi. Mewn gwleidyddiaeth fodern, ystyrir fod amcanion tebyg i ryddfrydiaeth a democratiaeth, sef newid y gyfundrefn gymdeithasol â chefnogaeth y bobl. Yn wahanol i radicaliaeth, lle caiff newid cymdeithasol ei ystyried yn nod sylfaenol, a seilir yr athroniaeth ar egwyddorion newid awdurdod, mae rhyddfrydiaeth yn anelu at newid cymdeithasol yn raddol, ystwyth ac addasol.

Rhyddfrydiaeth ddiwylliannol

[golygu | golygu cod]

Canolbwyntia rhyddfrydiaeth ddiwylliannol ar hawliau'r unigolyn yn nhermau cydwybod a dull o fyw, gan gynnwys rhyddid rhywiol, crefyddol a gwybyddol, a diogelwch rhag ymyrraeth lywodraethol yn y bywyd personol. Cafwyd gan John Stuart Mill driniaeth arloesol o'r cysyniad o ryddfrydiaeth ddiwylliannol yn ei draethawd On Liberty. Yn gyffredinol, mae rhyddfrydiaeth ddiwylliannol yn gwrthwynebu rheolaeth neu sensoriaeth lywodraethol yng nghyd-destun llenyddiaeth, celf, gamblo, rhyw, puteindra, rheoli cenhedlu, erthylu, ewthanasia, alcohol, a rhai cyffuriau eraill. Mae'r mwyafrif o ryddfrydiaid yn gwrthwynebu ymyrraeth mewn o leiaf rai o'r materion hyn, a weithiau'r cyfan.

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]
Eginyn erthygl sydd uchod am wleidyddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.