Jump to content

Sun Tzu

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Sun Tzu
Estatuwa ni Sun Tzu
Katutubong ngaran孫子
MinundaganSun Wu
544 BC (tradisyonal)
Qi o Wu
Kagadanan496 BC (tradisyonal; edad 47–48)
Gusu, Estado nin Wu
AlyasSun Tzu
KasibotanHeneral militar, tactician, parasurat, pilosopo
PanahonSpring and autumn
TuyoEstratihiya militar
Bantog na giboThe Art of War
Sun Tzu
"Sun Tzu" in ancient seal script (top), regular Traditional (middle) and Simplified (bottom) Chinese characters
Pangaran na Intsik
Tradisyonal na Intsik孫子
Pinasimpling Intsik孙子
Wade–GilesSun¹ Tzŭ³
Hanyu PinyinSūnzǐ
Literal na boot sabihon"Master Sun"
Sun Wu
Tradisyonal na Intsik孫武
Pinasimpling Intsik孙武
Wade–GilesSun¹ Wu³
Hanyu PinyinSūn Wǔ
Changqing
Tradisyonal na Intsik長卿
Pinasimpling Intsik长卿
Wade–GilesCh'ang²-chʻing¹
Hanyu PinyinChángqīng
Pangaran na Bietnames
BietnamesTôn Vũ
Tôn Tử
Hán-Nôm孫武
孫子
Pangaran na Koreano
Hangul손무
손자
Hanja孫武
孫子
Pangaran na Hapones
Kanji孫武
孫子
Hiraganaそんぶ
そんし

Si Sun Tzu (/sn ˈdz, sn ˈs/ soon DZOO, soon SOO;[1][2] simplified Chinese: 孙子; traditional Chinese: 孫子; pinyin: Sūnzǐ) sarong Tsinong heneral, paraestrahiya militar, parasurat, asin pilosopo na nabuhay sa peryodo nin Zhou'ng Subangan nin Antigong Tsino. Si Sun Tzu pinagtutubodan na iyo an kagsurat kan An Arte sa Pakikigera, sarong obra dapit sa estratihiya militar na nakaimpluwensyang gayo sa Sulnopan asin Asyanong Subangan na pilosopiya saka dapit sa pag'isip militar. An saiyang trabaho nasentrong gayo sa mga alternatibong paagi sa pakikibaka, siring kan panlalansi, pag'abala, paggamit nin mga espiya asin alternatibo mismo sa pakigera, an pakiki-alyansa, an paggamit nin panlalansi, an makiuyon na magpahunod, sikyera temporaryo, sa mas makukusog na kalaban.[3] Si Sun Tzu iginagalang nanggad sa Tsinong kultura asin sa Subangan Asyanong kultura komo sarong pigurang militar asin historikal. An saiyang pangaran pagkamundag Sun Wu (simplified Chinese: 孙武; traditional Chinese: 孫武) asin luwas kan saiyang pamilya bantog siya sa pangaran na kortesiyang pangaran Changqing (Chinese: 長卿).[nangangaipo nin toltolan] An bansag na Sun Tzu na igdi mas popular siyang apodon, sarong honoripiko na boot sabihon "Kagurangnan Sun".

Sinasabi na an tunay pagkatawo ni Sun Tzu historicity pigdududahan pa. An Dinastiyang Han na istoryador na si Sima Qian asin ibang tradisyonal na mga historyador na Tsino ikinakaag siya bilang ministro ki Hadeng Helü nin Wu asin ikinakaag an panahon niya sa 544–496 BC. An mga modernong iskolar na inaako an pagkatotoo niya tinatantya na an saiyang librong An Arte sa Pakikigera sa panahon na Peryodong Pagdiringkilan nin mga Estado basado sa estilo nin komposisyon asin deskripsyon kan pag'gegera.[4] An ibang tradisyonal na usipon nagsasabi na an makuapo kan heneral na si Sun Bin nagsurat man nin treatise dapit sa taktika militar, titulado man na The Art of War. Nin huli ta sa mga lumang klasikal na Tsinong mga ginuhit si Sun Wu asin si Sun Bin parehong tawo nagngangaran na Sun Tzu, asumido an duwa parehong tawo, bago nadiskubre totoo an treatise ni Sun Bin kan 1972.

An trabaho ni Sun Tzu naumaw na gayo asin ginamit sa Asyanong Subangan na mga gera poon kan ini nagkabarasa. Kan ika-20ng siglo, an An Arte nin Pakikigera nagin popular na marhay asin nahiling tolos an praktikal na aplikasyon maski sa sosyedad nin Sulnopan man. Ini dagos na naimpluwensya an dakul na mga pagkompetensyang mga paghingoa sa kinaban, sa kultura, politika, negosyo, asin isports.[5][6][7][8]

  1. "Sun Tzu". Columbia Electronic Encyclopedia (2013).
  2. "Sun Tzu". The American Heritage Dictionary of the English Language (5th ed.). HarperCollins. Retrieved 25 October 2019. 
  3. Ancient warfare edited by John Carman and Anthony Harding, page 41
  4. Sawyer 2007, pp. 421–422.
  5. Scott, Wilson (7 March 2013), "Obama meets privately with Jewish leaders", The Washington Post, Washington, D.C., archived from the original on 24 July 2013, retrieved 22 May 2013  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  6. "Obama to challenge Israelis on peace", United Press International, 8 March 2013, retrieved 22 May 2013 
  7. Garner, Rochelle (16 October 2006), "Oracle's Ellison Uses 'Art of War' in Software Battle With SAP", Bloomberg, archived from the original on 20 October 2015, retrieved 18 May 2013  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  8. Hack, Damon (3 February 2005), "For Patriots' Coach, War Is Decided Before Game", The New York Times, retrieved 18 May 2013