Vitalik Buterin

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Vitalik Buterin
Doğum tarixi 31 yanvar 1994(1994-01-31) (30 yaş)
Doğum yeri
Təhsili
Fəaliyyəti informatik, xeyriyyəçi, proqramçı
vitalik.ca
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Vitali Dmitriyeviç "Vitalik" Buterin (rus. Виталий Дмитриевич Бутерин; 31 yanvar 1994, Kolomna, Moskva vilayəti) daha çox Ethereum-un həmtəsisçilərindən biri kimi tanınan rus-kanadalı proqramçıdır. O, Kriptovalyuta dünyasına 2011-ci ildə Bitcoin Magazine-in həmtəsisçisi kimi daxil olub.[1][2][3] 2014-cü ildə Buterin, Qevin Vud ilə Ethereum-u işə saldı.[4][5]

Erkən həyat və təhsil

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vitalik Buterin Rusiyanın Kolomna şəhərində kompüter alimi[6] cənab Dmitri Buterin və xanım Natalya Amelinenin oğlu olaraq dünyaya gəlib. Ailəsi daha yaxşı iş imkanları tapmaq üçün Kanadaya köçənə kimi, 6 yaşına qədər burada yaşadı.[7] Kanadada ibtidai məktəbin 3-cü sinfində oxuyanda onu istedadlı uşaqlar üçün xüsusi tədris sinfinə yerləşdiriblər. O yaşda riyaziyyat, iqtisadiyyat və proqramlaşdırma ilə maraqlanmağa başladı.[8] Buterin daha sonra Torontoda özəl lisey olan Abelard Məktəbində oxuyub.[9] Buterin Bitcoin haqqında 17 yaşında atasından öyrənib.[7]

Orta məktəbdən sonra Buterin Vaterloo Universitetində təhsil alıb. Orada o, təkmil kurslar keçib və Off-the-Record Messaging-i yaradan və Tor Layihəsinin keçmiş sədri olan kriptoqraf İan Qoldberqin tədqiqatçı köməkçisi olub.[10][11] 2012-ci ildə İnformatika üzrə Beynəlxalq Olimpiadada bürünc medal qazanıb.[12]

2013-cü ildə o, kodla bağlı coşğusunu bölüşən digər ölkələrdəki tərtibatçıları ziyarət etdi. O, həmin ilin sonunda Torontoya qayıtdı və Ethereum təklifi ilə bağlı ağ kağız dərc etdi.[13] O, 2014-cü ildə vençur kapitalisti Piter Til tərəfindən yaradılan Til Təqaüdündən 100.000 ABŞ dolları məbləğində qrantla təltif edilərək universiteti tərk etdi və Ethereum-da tam zamanlı işləməyə getdi.[14]

25 iyun 2017-ci ildə Buterin 4chan-dan gələn saxta ölüm xəbərinin mövzusu oldu.[15] Buterin 30 noyabr 2018-ci ildə Dies Academicus vasitəsilə Bazel Universitetinin fəxri doktoru adını aldı.[16]

12 may 2021-ci ildə Hindistanda COVID-19 pandemiyası üçün yardım fonduna Shiba Inu və Ether kriptovalyutası ilə 1 milyard dollar bağışladı.[17]

Bitcoin Magazine

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2011-ci ildə Buterin bitcoin qazanmaq üçün bitcoin forumunda tanışlıqdan sonra Bitcoin Weekly adlı nəşr üçün yazmağa başladı.[18] Sahibi onun üçün məqalə yazacaq hər kəsə beş bitkoin (o vaxt təxminən 3,50 dollar) təklif edib.[19] Buterin, veb saytı kifayət qədər gəlir olmaması səbəbi ilə qısa vaxt sonra fəaliyyətini dayandırana qədər həmin nəşr üçün yazdı.[20] 2011-ci ilin sentyabrında Mihai Alisie, Buterinin ilk həmtəsisçi kimi qəbul edəcəyi və aparıcı müəllif kimi töhfə verəcəyi Bitcoin Magazine adlı yeni çap nəşrini təqdim etmək üçün Buterin ilə əlaqəyə keçdi.[18]

2012-ci ildə Bitcoin Magazine sonrakı çap nəşrini nəşr etməyə başladı və kriptovalyutalara həsr olunmuş ilk ciddi nəşr kimi tanındı.[21] Buterin Bitcoin Magazine üçün işləyərkən, xəbər Ced Makkalebə çatdı və Ripple-da iş üçün təklif aldı. Ancaq Ripple Buterin üçün ABŞ vizasını dəstəkləyə bilmədiyi üçün onun təklif etdiyi məşğulluq baş tutmadı.[22]

Bundan əlavə, o, 2016-cı ildə kriptovalyuta və blokçeyn texnologiyası ilə bağlı tammetrajlı orijinal tədqiqat məqalələri dərc edən resenziyalı elmi jurnal olan Ledger-in redaksiya heyətində çalışıb.[23]

Buterin, yeni kriptovalyutaların və vahid blokçeyni (kriptoqrafik kitabça) paylaşan proqramların yaradılmasını asanlaşdıran "mərkəzləşdirilməmiş mədən şəbəkəsi və vahid proqram təminatı platforması"[24] kimi təsvir edilən Ethereum-un həmtəsisçisi və ixtiraçısıdır.[25][26][27]

Buterin ilk dəfə 2013-cü ilin noyabrında Ethereum-u ağ kağızda[28] təsvir etdi.[29] Proqramı hazırlamaq üçün ona Bitcoinin skript dilinə ehtiyacı olduğunu bildirdi. Lakin razılığa gələ bilmədi və daha ümumi skript dili ilə yeni platformanın hazırlanmasını təklif etdi.[30]

Ethereum ağ kağızı dövriyyəyə buraxıldı və yeni protokola maraq 2013-cü ilin sonu və 2014-cü ilin əvvəlində artdı. Buterin, 26 yanvarda Mayamidə keçirilən Şimali Amerika Bitcoin Konfransında Ethereum-u geniş kütlə üçün təqdim etdi.

Mükafatlar və təltiflər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Finley, Klint (27 January 2014). "Out in the open: Teenage hacker transforms web into one giant Bitcoin network" Arxivləşdirilib 2016-03-18 at the Wayback Machine. Wired. Archived from the original on 2014–02–12. Retrieved 7 February 2014.
  2. Melendez, Steven (10 February 2014). "Could this 20-Year-Old kid make Bitcoin obsolete?" Arxivləşdirilib 2022-09-26 at the Wayback Machine. Fast Company. Archived from the original on 2014–03–01. Retrieved 22 February 2014.
  3. del Castillo, Michael (24 September 2014). "Dark wallet: A radical way to Bitcoin". Arxivləşdirilib 2013-09-25 at the Wayback MachineThe New Yorker. from the original on 2013–09–25. Retrieved 24 January 2014.
  4. "Ethereum Regains Title as Second Most Valuable Cryptocurrency Behind Bitcoin". Fortune. Archived from the original on 2018–01–08. Retrieved 2020–12–31.
  5. "Ethereum Becoming More Than Crypto Coder Darling, Grayscale Says". Bloomberg.com. 4 December 2020. Archived from the original on 2020–12–04. Retrieved 2020–12–31.
  6. Brownell, Claire (2017–06–27). "Vitalik Buterin: The cryptocurrency prophet". Financial Post. Archived from the original on 2018–03–08. Retrieved 2018–03–08.
  7. 1 2 Peck, Morgen (2016–06–13). "The Uncanny Mind That Built Ethereum". Backchannel. WIRED. Archived from the original on 2017–07–13. Retrieved 2016–06–15.
  8. 1 2 Snyder, Benjamin (2017–06–23). "Meet Vitalik Buterin, the 23-year-old founder of bitcoin rival ethereum". CNBC. Archived from the original on 2018–01–29. Retrieved 2018–03–08.
  9. Leising, Matthew (2020). Out of the Ether : the amazing story of Ethereum and the $55 million heist that almost destroyed it all. Wiley. pp. 35–40. ISBN 9781119602934.
  10. Russo, Camila (July 14, 2020). The infinite machine : how an army of crypto-hackers is building the next internet with Ethereum (First ed.). New York, NY. p. 25. ISBN 978–0062886149.
  11. "The Uncanny Mind That Built Ethereum | WIRED". Wired. 13 July 2017. Archived from the original on 2017–07–13.
  12. "Results | IOI 2012". www.ioi2012.org. Archived from the original on 2016–03–04. Retrieved 2016–07–21.
  13. Braga, Matthew (13 Oct 2016). "Change Agents 2016: Vitalik Buterin, Ethereum". Canadian Business. Archived from the original on 2017–06–07. Retrieved 6 June 2017.
  14. Elliot, Josh (July 2, 2014). "Why a 20-year-old Toronto drop-out accepted $100,000 to stay out of school". CTV. Archived from the original on 2016–06–01. Retrieved 25 April 2016.
  15. "Hoax Over 'Dead' Ethereum Founder Spurs $4 Billion Wipe Out". Archived from the original on 2020–10–11. Retrieved 2020–10–06.
  16. "Vitalik Buterin receives Honorary Doctorate". cif.unibas.ch. Archived from the original on 2019–07–03. Retrieved 2019–07–03.
  17. "Ethereum creator donates $1 billion worth of meme coins to India". Archived from the original on 2021–05–14. Retrieved 2021–05–14.
  18. 1 2 Russo, Camila (July 14, 2020). The infinite machine : how an army of crypto-hackers is building the next internet with Ethereum (First ed.). New York, NY. p. 25. ISBN 978–0062886149.
  19. Russo, Camila (July 14, 2020). The infinite machine : how an army of crypto-hackers is building the next internet with Ethereum (First ed.). New York, NY. p. 25. ISBN 978–0062886149.
  20. "Interview with Vitalik Buterin". Bitcorati, Inc. January 10, 2014. Archived from the original on 2015–02–17. Retrieved June 3, 2017.
  21. Vigna, Paul; Casey, Michael J. (2015). "Community". The Age of Cryptocurrency: How Bitcoin and the Blockchain Are Challenging ... Macmillan Publishers. p. 88. ISBN 9781250065636. Archived from the original on 2021–08–05. Retrieved 2020–11–18.
  22. Russo, Camila (July 14, 2020). The infinite machine : how an army of crypto-hackers is building the next internet with Ethereum (First ed.). New York, NY. p. 25. ISBN 978–0062886149.
  23. "Ledger". Archived from the original on 2016–02–20. Retrieved 4 February 2016.
  24. Benstead, Sam (19 may 2021). "What is ethereum and how does it differ from Bitcoin?" Arxivləşdirilib 2022-08-20 at the Wayback Machine. The Telegraph. Archived from the original on 6 November 2020. Retrieved 19 October 2020.
  25. Aron, Jacob (6 February 2014). "Bitcoin: How its core technology will change the world" Arxivləşdirilib 2022-01-19 at the Wayback Machine. New Scientist (2955). Archived from the original on 2014–02–22. Retrieved 22 February 2014.
  26. "Vitalik Buterin on Ethereum and The Decentralized Future". Future Thinkers Podcast. 2015–04–21. Archived from the original on 2016–05–18. Retrieved 2016–05–13.
  27. Jain, Aman (17 August 2021). "Founders' Fork: The Ethereum Architects Now Locked in Battle" Arxivləşdirilib 2021-08-18 at the Wayback Machine. Entrepreneur. Retrieved 19 August 2021.
  28. "White Paper· ethereum/wiki Wiki · GitHub". Archived from the original on 28 March 2015.
  29. Leising, Matthew (2021). Out of the Ether: the amazing story of Ethereum and the $55 million heist that almost destroyed it all (First ed.). Hoboken, NJ. p. 313. ISBN 978–1119602934.
  30. Tapscott, Don; Tapscott, Alex (2016–05–07). The Blockchain Revolution: How the Technology Behind Bitcoin is Changing Money, Business, and the World. Portfolio. ISBN 978–0670069972.
  31. Self Published (2014). "2014 World Technology Awards * USAID Philanthropy Awareness Activity Winners". www.wtn.net. The World Technology Network. Archived from the original on 2018–08–09. Retrieved 11 April 2018.
  32. 40 under 40: Vitalik Buterin, 22 Archived 2016–09–25 at the Wayback Machine, Fortune, September 2016.
  33. Forbes 30 under 30 Archived 2017–12–01 at the Wayback Machine, Forbes, November 2017.
  34. Stankovic, Stefan (29 January 2018). "Who is Vitalik Buterin, The Mastermind Behind Ethereum?". Unblock. Archived from the original on 2018–04–11. Retrieved 11 April 2018.
  35. "Fortune The Ledger 40 under 40: Vitalik Buterin". 29 July 2018. Archived from the original on 2018–07–29. Retrieved 2018–07–29.
  36. "Dies Academicus of the University of Basel: Honorary doctorates for Hansjörg Schneider and Vitalik Buterin". 30 November 2018. Archived from the original on 2018–12–05. Retrieved 2018–12–04.
  37. Robertson, Harry (September 16, 2021). "Ethereum cofounder Vitalik Buterin joins Joe Biden and Billie Eilish on Time's 100 most influential people list" Arxivləşdirilib 2022-09-15 at the Wayback Machine. Business Insider. Retrieved November 15, 2021.