Gaan na inhoud

Fritz Kreisler

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Fritz Kreisler
Agtergrondinligting
GeboortenaamFriedrich Kreisler
Gebore(1875-02-02)2 Februarie 1875
Wene, Oostenryk-Hongarye
Sterf29 Januarie 1962 (op 86)
New York Stad, New York, VSA
GenresKlassiek
Beroep(e)Komponis, violis
InstrumenteViool
Jare aktief1903–1950

Friedrich "Fritz" Kreisler (2 Februarie 1875 – 29 Januarie 1962) was 'n Oostenryks-gebore violis en komponis.[1]Hy was tydens sy era as een van die roemrykste meesters van die viool beskou, en inderdaad ook as een van die grootste violiste van alle tyd. Hy is bekend om die 'soetheid' van sy toon en sy uitdrukkingsvolle frasering. Hy het soos baie groot violiste van sy tyd 'n karakteristieke klank voortgebring wat onmiddellik herkenbaar is as sy eie. Alhoewel sy styl grootliks afkomstig is van die Frans-Belgiese skool, herinner dit steeds aan die gerieflike of "gemütliche" leefstyl van voor-oorlogse Wene.

Biografie

[wysig | wysig bron]

Kreisler was in Wene gebore as die seun van Anna (née Reaches; haar oorspronklike Hebreeuse naam soos vervat in haar seuns se geboortesertifikate was "Chaje Riwe"; wat uitgespreek word as "Chaje Ribe".) en Samuel Kreisler, 'n geneesheer.[2][3] Hy was van Joodse afkoms, maar is egter op 12-jarige ouderdom gedoop. Hy het by die Universiteit van Musiek en Uitvoerende Kunste in Wene (Weense Konservatoria) onder Anton Bruckner, Jakob Dont en Joseph Hellmesberger Jr. gestudeer, en in Parys waar sy onderwysers Léo Delibes, Lambert Massart en Jules Massenet ingesluit het. Terwyl hy in Parys was het hy op 12-jarige ouderdom die "Premier Grand Prix de Rome" goue medalje gewen. Hy het teen veertig ander deelnemers deelgeneem, wat almal ten minste twintig jaar oud was.[4]

Hy het op 10 November 1888 sy buiging in die Verenigde State gemaak by die Steinway-saal in New York Stad, en sy eerste toer van die V.S.A. in 1888-1889 met Moriz Rosenthal onderneem. Hy het daarna na Oostenryk teruggekeer en aansoek gedoen om 'n betrekking in die Weense Filharmoniese Orkes. Sy aansoek was egter afgekeur deur die konsertmeester Arnold Rosé. As gevolg hiervan het hy die musikale wêreld verlaat ten einde medies te studeer. Hy was vlugtig in die Leër gewees voordat hy in 1899 na die viool teruggekeer het toe hy 'n konsert met die Berlynse Filharmoniese Orkes onder leiding van Arthur Nikisch gegee het. Dit sou hierdie konsert sowel as 'n reeks Amerikaanse toere van 1901 tot 1903 wees wat hom roem en erkenning gebring het.

In 1910 het Kreisler die eerste uitvoering van Elgar se Vioolconcerto gegee, welke werk deur hom aangevra is en ook aan hom gewy is. Hy het vlugtig in die Oostenrykse Leër gedien gedurende die Tweede Wêreldoorlog voordat hy eerbaar ontslaan is as gevolg van beserings en wonde wat hy gedurende sy diens opgedoen het. Hy het op 24 November 1914 in New York Stad gearriveer,[5] en die res van die oorlog in Amerika deurgebring. Hy het in 1924 na Europa teruggekeer, waar hy eerste in Berlyn gewoon het, waarna hy in 1938 na Parys getrek het. Kort daarna, tydens die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog, het hy hom weereens in die VSA gevestig en in 1943 'n genaturaliseerde burger van die land geword. Hy het vir die res van sy lewe daar gewoon en sy laaste openbare konsert in 1947 gegee, sowel as uitvoerings gedurende uitsendings vir 'n paar jaar daarna.

Fritz Kreisler, Harold Bauer, Pablo Casals, en Walter Damrosch by Carnegie Hall op 13 Maart 1917

Kreisler was op 26 April 1941 betrokke gewees in 'n ernstige ongeluk terwyl hy 'n straat in New York gekruis het. Hy het 'n skedelbreuk opgedoen en was vir meer as 'n week in 'n koma gewees.[6]Gedurende sy latere jare het hy gely aan gehoorverlies asook 'n verslegting in sy sig as gevolg van katarakte.[7]

Kreisler het in 1962 in New York Stad aan 'n hartkondisie wat deur sy gevorderde ouderdom vererger is beswyk.[8] Hy was begrawe in 'n private mausoleum in Woodlawn Cemetery, Bronx, New York.

Erfenis

[wysig | wysig bron]

Kreisler het 'n groot aantal stukke vir die viool geskryf, insluitende solos vir toegifstukke, soos sy "Liebesleid" en "Liebesfreud". Sommige van Kreisler se komposisies was pastiches wat oënskynlik in die styl van ander komponiste geskryf is. Die werk was oorspronklik toegeskryf aan vroeëre komponiste soos byvoorbeeld Gaetano Pugnani, Giuseppe Tartini en Antonio Vivaldi, maar in 1935 het Kreisler onthul dat dit hy was wat die stukke geskryf het. Toe kritici gekla het, het Kreisler geantwoord dat hulle alreeds die komposisies as waardig beskou het: "Die naam verander, die waarde bly", het hy gesê. Hy het ook operettas geskryf, insluitende in 1919 Appelbloeisels[9] en in 1932 Sissy, 'n strykkwartet, en kadense, insluitende kadense vir Brahms se Vioolconcerto Op. 77, Paganini se Vioolconcerto No. 1 in D majeur en Beethoven se Vioolconcerto Op. 61. Sy kadens vir die Beethoven concerto is die kadens wat die meeste deur violiste vandag gespeel word. Hy het ook musiek vir die 1936 rolprent The King Steps Out wat deur Josef von Sternberg geregisseer is; en gebaseer is op die vroeë jare van Keiserin Elisabeth van Oostenryk; geskryf. Kreisler het uitvoerings gemaak en sy eie weergawe van die eerste beweging van Paganini se D majeur Vioolconcerto geskryf. Die beweging is herskryf, in sommige plekke opnuut geharmoniseer en die orkestrale inleiding is in sommige plekke geheel en al herskryf. Die algehele effek wat geskep word is die van 'n laat-negentiende eeuse werk.

Die mausoleum van Fritz Kreisler in Woodlawn Cemetery (Bronx, New York)

Kreisler het verskeie antieke viole wat deur luitmakers soos Antonio Stradivari, Pietro Guarneri, Giuseppe Guarneri, en Carlo Bergonzi gemaak is besit, welke met verloop van tyd sy naam sou dra. Hy het ook 'n Jean-Baptiste Vuillaume viool van 1860 besit, wat hy dikwels as sy tweede viool gebruik het,[10] en wat hy dikwels aan die jong wonderkind Josef Hassid geleen het. In 1952 het hy sy Giuseppe Guarneri aan die Biblioteek van Kongres in Washington, D.C. geleen waar dit vandag nog vir uitvoerings in die biblioteek gebruik word.[11]

Wat opnames betref, herinner Kreisler se styl aan die van sy jonger tydgenoot Mischa Elman, met 'n geneigdheid na uitgebreide tempos en 'n deurlopende en wisselende vibrato, uitdrukkingsvolle frasering en 'n melodiese benadering tot passasie-werk. Kreisler maak gebruik van aansienlike portamento en rubatoSjabloon:Verwysings benodig. Die twee violiste se benadering is minder ooglopend en soortgelyk in die groot werke van die standaard repertorium soos Felix Mendelssohn se Vioolconcerto as in die kleiner werke. 'n Reis na 'n Kreisler konsert word in Siegfried Sassoon se 1928 outobiografiese roman Memoirs of a Fox-Hunting Man in herinnering geroep.

Werke

[wysig | wysig bron]
Sien: Lys van komposisies deur Fritz Kreisler

Opnames

[wysig | wysig bron]

Kreisler se werk word redelik goed verteenwoordig op beide langspeelplaat - en CD heruitreikings. Oorspronklike opnames was gemaak op RCA Victor en HMV. Sy finale opnames was in 1950 gemaak.

  • Bach Concerto vir Twee Viole in D mineur, BWV 1043, met Efrem Zimbalist (tweede viool), en 'n strykkwartet. Opgeneem: 4 Januarie 1915;
  • Beethoven Vioolconcerto in D majeur, Op. 61, met Leo Blech, Berlynse Staatsorkes. Opgeneem: 15 Desember 1926;
  • Beethoven Vioolconcerto in D majeur, Op. 61, met John Barbirolli, Londen Filharmoniese Orkes. Opgeneem: 16 Junie 1936;
  • Beethoven Vioolsonate No. 8 in G majeur, Op. 30, No. 3, met Sergei Rachmaninoff, Klavier/pF. Opgeneem: 22 Maart 1928;
  • Beethoven Vioolsonate No. 9 in A majeur, Op. 47, met Franz Rupp, klavier/pf (pianoforte). Opgeneem: 17-19 Junie 1936;
  • Brahms Vioolconcerto in D majeur, Op. 77 met Leo Blech, Berlynse Staatsorkes. Opgeneem: 21 November 1927;
  • Brahms Vioolconcerto in D majeur, Op. 77 met John Barbirolli, Londense Simfonieorkes. Opgeneem: 18 Junie 1936;
  • Grieg Vioolsonate No. 3 in C mineur, Op. 45, met Sergei Rachmaninoff, pf. Opgeneem: 14-15 Desember 1928;
  • Mendelssohn Vioolconcerto in E mineur, Op. 64, met Leo Blech, Berlynse Staatsorkes. Opgeneem: 9 Desember 1926;
  • Mendelssohn Vioolconcerto in E mineur, Op. 64, met Landon Ronald, Londense Simfonieorkes. Opgeneem: 8 April 1935;
  • Mozart Vioolconcerto No. 4 in D majeur, K. 218, met Landon Ronald, Londense Simfonieorkes. Opgeneem: 1 Desember 1924;
  • Paganini Vioolconcerto No. 1 in D majeur, Op. 6 (her-komponeer deur Kreisler), met Eugene Ormandy, Philadelphia Simfonieorkes. Opgeneem: 13 Desember 1936;
  • Schubert Vioolsonate in A majeur, D 574, met Sergei Rachmaninoff, pf. Opgeneem 20 Desember 1928;
  • Valslik toegeskryf aan Vivaldi, RV Anh. 62 (gekomponeer deur Kreisler) Vioolconcerto in C majeur, met Donald Voorhees, RCA Victor Orkes, opgeneem op 2 Mei 1945n.

Broadway

[wysig | wysig bron]
  • Appelbloeisels (1919) – operetta – medekomponis;
  • Kontinentale Variëteite (1934) – revue – komponis vir "Caprice Viennois" en "La Gitana";
  • Reunion in New York (1940) – revue – komponis vir "Stars in Your Eyes";
  • Rhapsody (1944) – musiekblyspel – komponis.

Outobiografie

[wysig | wysig bron]
  • Kreisler, Fritz (1915). Vier Weke in die Loopgrawe. Boston, New York: Houghton Mifflin. OCLC 1161448.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. "Fritz Kreisler Dies Here at 86; Violinist Composed 200 Works; Made His U.S. Concert Debut in 1888 at 13. Was Known for His Arrangements". New York Times. 30 Januarie 1962. Opgespoor op 3 Julie 2013. Fritz Kreisler, the world-famous violinist and composer, died yesterday. He would have been 87 years old on Friday. ...Austrian-born violinist and composer.
  2. Morgenstern, Hans (1 Januarie 2009). "Jüdisches biographisches Lexikon: eine Sammlung von bedeutenden Persönlichkeiten jüdischer Herkunft ab 1800". Lit – via Google Books.
  3. Stepansky, Paul E. (1 Januarie 1986). "Freud, Appraisals and Reappraisals: Contributions to Freud Studies". Analytic Press. ISBN 0-88163-038-1 – via Google Books.
  4. "Fritz Kreisler – Biography & History – AllMusic" (in Engels). AllMusic. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Junie 2019.
  5. "The world of music". The Independent. 14 Desember 1914. Besoek op 24 Julie 2012.
  6. Life tydskrif, 12 Mei 1941 (bl. 32–33)
  7. Fritz Kreisler: Love's Sorrow, Love's Joy, by Amy Biancolli (Amadeus Press, 1998)
  8. "Fritz Kreisler Sterf op 86 jarige ouderdom; Violis het 200 Werke Gekomponeer; Hy Het Sy VSA Konsertbuiging in 1888 Gemaak Op 13-jarige Ouderdom. Hy Was Bekend Vir Sy Rangskikkings". New York Times (in Engels). 30 Januarie 1962. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Januarie 2020. Besoek op 3 Julie 2013. Fritz Kreisler, the world-famous violinist and composer, died yesterday. He would have been 87 years old on Friday. ...
  9. Catalog Record for the vocal score of Apple Blossoms
  10. Second Fiddle by Philip Kass
  11. "Viool deur Giuseppe Guarneri, Cremona, ca. 1730, "Kreisler"". loc.gov (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 November 2019.

Verdere bronne

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]