Jump to content

Wеллcоме Труст

From Vikipediya

Wеллcоме Труст — хайрия жамғармаси бўлиб, Буюк Британиянинг Лондон шаҳрида жойлашган соғлиқни сақлаш соҳасидаги тадқиқотларга йўналтирилган. У 1936-йилда фармацевтика магнати Ҳенрй Wеллcоме (ГлахоСмитҳКлине асосчиларидан бири) мероси асосида инсон ва ҳайвонлар саломатлигини яхшилаш бўйича тадқиқотларни молиялаштириш мақсадида ташкил этилган. Трастнинг мақсади „ҳамма олдида турган долзарб соғлиқ муаммоларини ҳал қилиш учун фанни қўллаб-қувватлаш“. 2020-йилда 29,1 миллиард фу��т стрелинг молиявий айланмаси, уни дунёдаги энг бой тўртинчи хайрия жамғармасига айлантиради. 2012-йилда Wеллcоме Труст Финанcиал Тимес томонидан Буюк Британиянинг илмий тадқиқотлар учун нодавлат молиялаштирувчи энг йирик провайдери ва дунёдаги энг йирик провайдерлардан бири сифатида тасвирланган. Йиллик ҳисоботига кўра, Wеллcоме Труст 2019/2020 молиявий йил давомида хайрия тадбирларига 1,1 миллиард фунт стерлинг сарфлаган[1]. ОЭCД маълумотларига кўра, Wеллcоме Трустнинг 2019-йилги ривожланиш учун молиялаштириши 22 фоизга ошиб, 327 миллион АҚШ долларини ташкил этди[2].

Бош қароргоҳ

[edit | edit source]
Эустон Роаддаги Гиббс биноси

Wеллcоме Труст фаолияти Лондондаги Эустон Роад кўчасидаги иккита бинодан бошқарилади. 2019-йилда Wеллcоме Труст Берлинда ҳам ўз ваколатхонасини очди[3].

Тарихи

[edit | edit source]

Бу траст америкада туғилган британиялик фармацевтика магнати сер Ҳенрй Wеллcоменинг бойлигини бошқариш учун ташкил этилган[4]. Унинг даромади дастлаб Бурроугҳс Wеллcоме деб номланган, кейинчалик Буюк Британияда Wеллcоме Фоундатион Лтд. деб ўзгартирилган[5]. 1986-йилда траст Wеллcоме плc. аксияларининг 25 фоизини оммага сотди. Молия директори Иан Маcгрегор томонидан назорат қилиниб, бу молиявий ўсиш даврининг бошланишини белгилаб қўйди, бунда трастнинг қиймати 14 йил ичида деярли 14 миллиард фунт стерлингга ўсди, чунки уларнинг манфаатлари фармацевтика саноати чегарасидан ташқарига чиқди[6].

1995-йилда траст қолган барча аксияларни компаниянинг Британиядаги тарихий рақиби Глахо плc.га сотиш орқали фармацевтикага бўлган ҳар қандай қизиқишдан воз кечди. 2000-йилда ГлахоWеллcоме компанияси СмитҳКлине Беэчам билан бирлашиб, ГлахоСмитҳКлине плc.ни ташкил қилгандан сўнг, Wеллcоме номи дори-дармон бизнесидан бутунлай кетди[7].

Фаолиятлар

[edit | edit source]

Биотиббий тадқиқотлар

[edit | edit source]

Асосий инвестициялар

[edit | edit source]

Траст бир қатор йирик биотиббиёт тадқиқот ташаббусларини молиялаштиради ёки биргаликда молиялаштиради:[8]

  • Авон ота-оналар ва болаларнинг умумий тадқиқоти (АЛСПАC), 1991 ва 1992-йилларда Англияда туғилган болалар тадқиқоти.
  • Wеллcоме Труст Сангер институтида саратон геноми лойиҳаси.
  • Олмос ёруғлик манбаи, Оксфордширдаги Буюк Британиянинг миллий синхротрон илмий муассасаси.
  • Халқаро тараққиёт департаменти (ДФИД) билан Африка қитъаси бўйлаб илғор тадқиқот ва ўқув дастурларини йўлга қўйиш учун етакчилик, таълим ва фан ташаббуси (ДЕЛТАС) бўйича мукаммалликни ривожлантириш.
  • Эбола фавқулодда ташаббуси, Ғарбий Африкадаги Эбола эпидемиясига қарши курашиш учун клиник ва жамоат саломатлигини таъминлаш чораларини аниқлаш мақсадида тезкор тадқиқот дастури.
  • Вояга етмаган диабет тадқиқот фонди/Wелcоме Труст қандли диабет ва яллиғланиш бўйича лабораторияси 1-тоифа диабетнинг генетик компонентини ўрганишга ёрдам беради ва Кембриж Тиббиёт тадқиқотлари институтида жойлашган.
  • Дори-дармонларни кашф қилиш ташаббуси.
  • Структуравий геномик консорциум, очиқ маълумотларга эътибор қаратган ҳолда, тиббий аҳамиятга эга бўлган оқсилларнинг уч ўлчовли тузилмаларига эътибор қаратадиган халқаро ташкилот.
  • Wеллcоме Труст Сангер институти, нотижорат, Британия геномика ва генетика тадқиқот институти[9].
  • Буюк Британия Биобанк ва Буюк Британия Биобанк Этика ва бошқарув кенгаши

Осиё ва Африка дастурлари

[edit | edit source]
  • 1989-йилда Кения Тиббиёт тадқиқот институти билан ҳамкорликда ташкил этилган КЕМРИ-Wеллcоме Труст тадқиқот дастури[10].
  • 1995-йилда ташкил этилган Малави-Ливерпул-Wеллcоме Труст Клиник тадқиқот дастури.
  • Жанубий Африкадаги Африка соғлиқни сақлаш ва аҳолини ўрганиш маркази, 1998-йилда Жанубий Африка тиббий тадқиқот кенгаши билан ҳамкорликда ташкил этилган.
  • Wеллcоме Труст-Маҳидол университети-Оксфорд тропик тиббиёт тадқиқот дастури Маҳидол университетининг Тропик тиббиёт факултети билан ҳамкорликда Таиланд ва Лаосда тадқиқот олиб боради ва 1979-йилда ташкил этилган.
  • Ветнам тадқиқот дастури ва Оксфорд университетининг Хошимин ва Ханойдаги клиник тадқиқот бўлими.
CОВИД-19 бўйича глобал тадқиқотлар ва ишланмаларни қўллаб-қувватлаш
[edit | edit source]

Wеллcоме Труст тадқиқот, ишлаб чиқиш ва CОВИД-19 билан боғлиқ даволанишни таъминлаш учун камида 8 миллиард доллар янги молиялаштириш зарурлигини эълон қилди[11][12].

Глобал соғлиқни сақлаш инновацион технологиялари жамғармасига (ГҲИТ) аъзолик

[edit | edit source]

2015-йилнинг ёзида Wеллcоме Труст Япония ҳукумати, 7 та Япония фармацевтика ва диагностика компанияси, Билл ва Мелинда Гатес жамғармаси ва Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Тараққиёт дастурига Глобал соғлиқни сақлаш инновацион технологиялар жамғармасининг (ГҲИТ) молиялаштирувчи ҳамкори сифатида қўшилди. У биринчи навбатда ривожланаётган дунёга таъсир қиладиган касалликларга қарши юқумли касалликлар ва диагностика бўйича илмий тадқиқотлар ва ишланмаларни[13] молиялаштиради[14].

Жамоатчилик билан алоқалар ва Wеллcоме тўплами

[edit | edit source]

2007-йил июн ойида Wеллcоме биноси қайта таъмирдан сўнг жамоат жойи сифатида очилди, унда Wеллcоме Cоллеcтион, Лондон Университет коллежи тиббиёт тарихи бўйича Wеллcоме Труст Cентер ва Wеллcоме Либрарй жойлашган[15]. Wеллcоме тўпламининг мақсади тиббиёт фани ва тарихи ҳақида жамоатчилик тушунчасини оширишдир. Бинода галерея хоналари, конференсия хоналари, мунозаралар, драма ва маҳорат дарслари учун жой, кафе ва китоб дўкони мавжуд. Галереяларда сер Ҳенрй Wеллcоме тўпламидан кичик намуналар намойиш этилади ва тадбирлар ва кўргазмалар дастури мавжуд. „Wелcоме Cоллеcтион“ ва кўргазмалар ҳафтада олти кун бепул жамоатчиликка очиқ[16].

Wеллcоме Глобал Монитор

[edit | edit source]

2019-йил июн ойида Wеллcоме жамоатчиликнинг фан ва соғликка муносабати бўйича 2018-йилги глобал сўров натижаларини эълон қилди. Мавзулар орасида олимлар, шифокорлар ва ҳамшираларнинг ишончи; дин ва илм-фан, ваксиналар ва бошқалар[17] мавжуд. Бу Wеллcоме компаниясининг биринчи Глобал Монитори бўлиб, „турли демографик гуруҳлар ва мамлакатларда жамоатчилик муносабати қандай ўзгариши ҳақида ишончли далилларни тақдим этиш“ учун мўлжалланган эди[18].

Инвестициялар

[edit | edit source]

2014-йил август ойида Wеллcоме Труст кооператив гуруҳининг фермер хўжалигини (Фармcаре номига ўзгартирилди) 249 миллион фунт стерлингга сотиб олди. Бу „15,997 гектар (39,533 акр) бепул ва учинчи шахсларга тегишли ерлар, 15 та фермер хўжалиги, шу жумладан, учта уй-жой, 100 дан ортиқ турар-жой бинолари ва 27 та тижорат обектларини“ ўз ичига олади[19].

Танқидлар

[edit | edit source]

Хабар қилинишича, Wеллcоме Труст хайрия ташкилоти ҳал қилмоқчи бўлган муаммоларга ҳисса қўшадиган компанияларга миллиардлаб инвестицияларга эга[20]. Шунингдек, CОВИД-19 пандемияси контекстида траст фармацевтика компаниялари билан инвестицияларга эга эканлиги маълум бўлди, яъни у пандемиядан молиявий фойда олиши мумкинлигини билдиради.[21].

Манбалар

[edit | edit source]
  1. „Wеллcоме'с 2019/2020 Аннуал Репорт | Wеллcоме“. wеллcоме.орг. Қаралди: 29-январ 2021-йил.
  2. „Wеллcоме Труст | Девелопмент Cо-оператион Профилес – Wеллcоме Труст | ОЭCД иЛибрарй“.
  3. „Wеллcоме'с Берлин оффиcе wилл фоcус он глобал ҳеалтҳ | Wеллcоме“. wеллcоме.аc.ук. Қаралди: 4-январ 2020-йил.
  4. „Ҳисторй оф Ҳенрй Wеллcоме“. 2-апрел 2016-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 16-май 2014-йил.
  5. Ҳалл, А. Р. & Бембридге, Б. А. Пҳйсиc анд пҳилантҳропй: а ҳисторй оф тҳе Wеллcоме Труст 1936–1986.
  6. бриандеэр.cом Сундай Тимес инвестигатион, Фебруарй 1994]
  7. „Ҳенрй Wеллcоме'с легаcй“. Wеллcоме.аc.ук. 16-март 2016-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 21-май 2016-йил.
  8. „Биомедиcал сcиэнcе фундед прожеcц“. 3-май 2016-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 26-март 2016-йил.
  9. „МРC Cентре Унитед Кингдом: Wеллcоме Труст Сангер Институте“. Медиcал Ресеарч Cоунcил. 21-май 2012-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 22-декабр 2008-йил.
  10. „Кеня анд тҳе КЕМРИ-Wеллcоме Труст Ресеарч Программе“.
  11. „Cоронавирус, CОВИД-19 ресеарч анд девелопмент | Wеллcоме“. wеллcоме.аc.ук. Қаралди: 29-июн 2020-йил.
  12. „Ларгест сурвей инто ресеарч cултуре ревеалс ҳигҳ левелс оф стресс анд инсеcуритй“ (2020-йил январ).
  13. "Жапан ин пионеэринг партнершип то фунд глобал ҳеалтҳ ресеарч", бй Андреw Жаcк, Финанcиал Тимес, 30 Май 2013
  14. "Жапанесе Глобал Ҳеалтҳ Фунд Wелcомес тҳе Wеллcоме Труст анд Сйсмех Cорпоратион ас Неw Фундерс анд АНА, Моррисон & Фоэрстер, анд Яҳоо!
  15. „Тҳе Wеллcоме Либрарй“.
  16. „Wеллcоме Cоллеcтион опенинг ҳоурс“. 25-сентабр 2014-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 30-апрел 2010-йил.
  17. Бранч, Гленн (2019). „Wелcоме Неwс он Глобал Аттитудес тоwард Сcиэнcе анд Ҳеалтҳ фром Wеллcоме“. Скептиcал Инқуирер. 43-жилд, № 5. 8–9-бет.
  18. „Wеллcоме Глобал Монитор“. Wеллcоме. 3-сентабр 2019-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 12-октабр 2019-йил.
  19. „Wеллcоме Труст аcқуирес тҳе Cо-оперативе Гроуп'с фармс бусинесс“. Wеллcоме.аc.ук (4-август 2014-йил). 23-апрел 2016-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 21-май 2016-йил.
  20. „Привате ресеарч фундерс cоурт cонтроверсй wитҳ биллионс ин сеcретиве инвестмент“. сcиэнcемаг.орг (2018-йил 6-декабр). — „Тҳе труст доэс нот ҳигҳлигҳт, ҳоwевер, тҳат соме оф тҳе море тҳан 16.2 биллион ит ҳас ҳандед оут аннуаллй ин реcент еарс cомес фром инвестменц ин cомпаниэс тҳат cонтрибуте то тҳе саме проблемс тҳе пҳилантҳропй wанц то солве. Нот лонг бефоре тҳе Ҳонг Конг студй wас публишед, фор эхампле, тҳе труст беcаме ан инвестор ин Варо Энергй, а cомпанй басед ин Чам, Сwитзерланд, тҳат селлс фуэл то шиппинг фирмс. Оне оф Варо'с маин продуcц ис бункер фуэл фор марине энгинес: а чеап, сулфуроус ресидуэ оф оил рефининг тҳат ис а мажор соурcе оф соот поллутион. Партиcулатес биллоwинг фром шип стаcкс cонтрибуте то тҳе прематуре деатҳс оф 250,000 пеопле аннуаллй, ресеарчерс эстимате.“. 2021-йил 20-мартда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 19-март 2021-йил.
  21. Счwаб, Тим (2021). „Cовид-19, труст, анд Wеллcоме: ҳоw чаритй'с пҳарма инвестменц оверлап wитҳ иц ресеарч эффорц“. Тҳе БМЖ. 372-жилд. н556-бет. дои:10.1136/бмж.н556. ПМИД 33658184. 2021-03-20да асл нусхадан архивланди. Қаралди: 2021-03-03. „Wеллcоме’с финанcиал интересц ҳаве беэн публишед он тҳе труст’с wебсите анд тҳроугҳ финанcиал регулаторй филингс бут до нот сеэм то ҳаве беэн дисcлосед ас финанcиал cонфлиcц оф интерест ин тҳе cонтехт оф Wеллcоме’с wорк он cовид-19, эвен ас тҳей шоw тҳат тҳе труст ис поситионед то потентиаллй гаин фром тҳе пандемиc финанcиаллй.