Pc Bus: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively

[Redaktim i kontrolluar]

[pending revision]

← Redaktim më i vjetër

Content deleted Content added

PamorTekst wiki

Inline

Versioni aktual i datës 3 gusht 2023 10:40

Artikull i palidhur

Kjo faqe është e palidhur nga faqe të tjera.
Ndihmoni që faqet e tjera me temë të ngjashme të lidhen me të. (Data: shtator 2012)

Në arkitekturën e kompjuterëve, një "bus" është një sistem komunikimi që transferon të dhënat mes komponentëve brenda një kompjuteri ose mes kompjuterëve. Kjo përfshin të gjithë pajisjet fizike (tela, fibra optike, etj.) dhe softuerin, përfshirë protokollet e komunikimit.

Buzet e hershme të kompjuterëve ishin tela elektrike paralele me shumë lidhje harduerike, por tani ky term përdoret për çdo organizim fizik që ofron të njëjtin funksion logjik si një busbar elektrik paralel. Buzet moderne të kompjuterëve mund të përdorin lidhje të këtuara si paralele ashtu edhe seri, dhe mund të jenë të lidhura në një topologji ose rrjetë daisi, ose të lidhura me switchë, siç ndodh në rastin e Universal Serial Bus (USB).

Brenda arkitekturave tradicionale të kompjuterëve, CPU dhe kujtesa kryesore zakonisht janë të ngjitur ngushtësisht. Një mikroprocesor zakonisht është një çip i vetëm që ka disa lidhje elektrike në pintë e tij që mund të përdoren për të zgjedhur një "adresë" në kujtesën kryesore dhe një set të pintëve të tjera për të lexuar dhe shkruar të dhënat e ruajtura në atë vendndodhje. Në shumicën e rasteve, CPU dhe kujtesa ndajnë karakteristika sinjalizuese dhe operojnë në sinhroni. Buzi që lidh CPU-në dhe kujtesën është një nga karakteristikat përcaktuese të sistemit, dhe shpesh i referohet thjesht si buz i sistemit.

Është e mundur të lejohet periferikëve të komunikojnë me kujtesën në të njëjtin mënyrë, duke bashkuar adaptojët, ose nëpërmjet karteve zgjeruese, drejtpërdrejt në buz të sistemit. Kjo realizohet zakonisht përmes një lloji të standardizuar të lidhësit elektrik, me disa prej tyre të formojnë buz zgjerimi ose buz vendas. Megjithatë, pasi ndryshimet e performancës midis CPU dhe periferikëve ndryshojnë gjerësisht, zakonisht duhet të gjejë një zgjidhje për të siguruar që periferikët nuk ngadalësojnë performancën e përgjithshme të sistemit. Shumë CPU ofrojnë një set të dytë të pintëve të ngjashme me ato për të komunikuar me kujtesën, por të afta të operojnë me shpejtësi shumë të ndryshme dhe përdorin protokolle të ndryshme (p.sh. UART, SPI, dhe Ethernet). Njëkohësisht, disa përdorin kontrollerë të zgjuar për të vendosur të dhënat drejtpërdrejt në kujtesë, një koncept i njohur si "direct memory access" (DMA). Sistemet moderne shpesh kombinojnë të dy zgjidhjet, në raste të caktuara.

Me rritjen e numrit të periferikëve potencialë, përdorimi i një karte zgjerese për çdo periferik u bë gjithnjë e më i paqëndrueshëm. Kjo ka çuar në prezantimin e sistemeve të buzit të projektuar posaçërisht për të mbështetur disa periferikë. Shembuj të zakonshëm janë portat SATA në kompjuterët modern, që lejojnë lidhjen e shumë disqeve të vështira pa nevojën për një kartë zgjerimi. Megjithatë, këto sisteme me performancë të lartë janë zakonisht shumë të kushtueshme për t'u zbatuar në pajisje të lira, si një miuza. Kjo ka çuar në zhvillimin paralel të një numri të sistemeve të buzit me performancë të ulët për këto zgjidhje, shembulli më i zakonshëm është "Universal Serial Bus" (USB) i standardizuar. Të gjitha këto shembuj mund të quhen buz periferikësh, megjithëse kjo terminologji nuk është universale.

Në sistemet moderne, ndryshimi i performancës midis CPU dhe kujtesës kryesore ka rritur shumë, deri në pikën që kujtesa e shpejtë e madhe ndërtohet drejtpërdrejt në CPU, e njohur si "cache". Në këto sisteme, CPU komunikon përmes buzave me performancë të lartë që operojnë me shpejtësi shumë më të madhe se kujtesa, dhe komunikon me kujtesën duke përdorur protokolle të ngjashme me ato që përdoren vetëm për periferikët në të kaluarën. Këto buzave sistemi përdoren gjithashtu për të komunikuar me shumicën (ose të gjithë) periferikët e tjerë, përmes adaptojëve, që më pas flasin me periferikët dhe kontrollerët e tjerë. Këto sisteme janë arkitekturësish më të ngjashme me kompjuterët me shumë CPU që komunikojnë përmes një busi, dhe jo përmes nj

ë rrjeti. Në këto raste, buzat zgjeruese janë plotësisht të ndara dhe nuk ndajnë më asnjë arkitekturë me CPU-në e tyre të pritshëm (dhe mund të mbështesin në fakt shumë CPU të ndryshëm, si në rastin e PCI). Ajo që dikur ka qenë buz i sistemit quhet tani shpesh "buzi i anës së kundërt".

@@ Rreshti 2: / Rreshti 2: @@
 [[Skeda:PCI-E & PCI slots on DFI LanParty nF4 SLI-DR 20050531.jpg|right|250px|thumb| Bus-at në një pllakë amë 32 bit-ëshe]]
+Në arkitekturën e kompjuterëve, një "bus" është një sistem komunikimi që transferon të dhënat mes komponentëve brenda një kompjuteri ose mes kompjuterëve. Kjo përfshin të gjithë pajisjet fizike (tela, fibra optike, etj.) dhe softuerin, përfshirë protokollet e komunikimit.
-== PC BUS ==
-Bus-i është një rrugë lidhëse e cila lidh dy apo më shumë komponente.
-Bus-i që lidhë komponentet kryesore të kompjuterit(procesor,memorie,i/O) quhet SYSTEM BUS. Shumica e kompjuterëve bazohet në përdorimin e një apo më shumë sistemeve të bus-ave(SYSTEM BUSES).
-Tipet e bus-ave
-Linjat e bus-ave mund të ndahen në dy tipe:
-)të dedikuar dhe
-)të multipleksuar
-== Struktura e Bus-it ==
-Një system bus përbëhet nga 50 deri në 100 linja të ndara. Secila linjë kryen një funksion. Në çdo bus linjat mund të klasifikohen në tri grupe funksionale:
-a)linja e të dhënave,
-b)linja e adresave,
-c)linja e kontrollit,
-d)linja e furnizimit me rrymë.
-Linja e të dhënave.- paraqet rrugën për bartjen e të dhënave ndërmjet moduleve të sistemit. Data bus-at mund të përbëhen prej 32 deri në qindra linja. Numri i linjave njihet si gjerësia e bus-it të të dhënave. Secila linjë mund të bartë vetëm një bit, prandaj linjat paraqesin numrin e bitave që mund të dërgohen njëkohësisht. Gjerësia e bus-it të të dhënave përfaqëson performancën e kompjuterit.
-Linja e adresave.- bën identifikimin e destinacionit dhe burimit të të dhënave. Gjerësia e bus-it të adresave përcakton kapacitetin maksimal memorik të sistemit. Linjat e adresave gjithashtu përdoren për adresimin e H/D porteve. Radhitja e lartë e bitave përdoret për selektimin e një moduli dhe radhitja e ultë e bitave përdoret për selektimin e një lokacioni memorik ose një H/D porti.
-Linja e kontrollit.- Operimi i këtyre bus-ave bëhet në këtë mënyrë: nëse një modul dëshiron që të dërgojë të dhëna në një modul tjetër ai duhet të bëjë dy hapa: 1)shqyrtojë përdorimin e bus-it, 2)transferojë të dhëna përmes bus-it. Nëse një modul dëshiron që të kërkojë të dhëna në një modul tjetër, ai duhet që të shqyrtojë përdorimin e bus-it dhe transferojë kërkesën në modulin tjetër. Fizikisht një system bus është një numër i linjave paralele.
-== Problemet e sistemeve të një bus-i ==
-Shumë njësi të lidhura në një bus shkaktojnë vonesë të përcjelljes. Shumica e kompjuterëve përdorin disa bus-a të radhitur sipas hierarkisë. Një strukturë tradicionale bëhet kështu: një bus lokal konekton procesorin me kesh memorien. Kontrolleri i kesh memories lidh keshin gjithashtu edhe me system bus-in dhe system bus-i lidh atë me memorien kryesore.
-== Bus-i i performancave të larta ==
-Këtu një lokal bus lidh procesorin me kesh memorien, e cila pastaj është e lidhur me system bus-in ku gjendet memoria kryesore. Kontrolleri i keshit është i integruar në urë që lidhet me bus-in e shpejtësisë së lartë. Ky bus bën konektimin e LAN-it siq është: Etherneti me 100Mbps.
+Buzet e hershme të kompjuterëve ishin tela elektrike paralele me shumë lidhje harduerike, por tani ky term përdoret për çdo organizim fizik që ofron të njëjtin funksion logjik si një busbar elektrik paralel. Buzet moderne të kompjuterëve mund të përdorin lidhje të këtuara si paralele ashtu edhe seri, dhe mund të jenë të lidhura në një topologji ose rrjetë daisi, ose të lidhura me switchë, siç ndodh në rastin e Universal Serial Bus (USB).
-== Referimet ==
-COMPUTER ORGANIZATION AND ARCHITECTURE
+Brenda arkitekturave tradicionale të kompjuterëve, CPU dhe kujtesa kryesore zakonisht janë të ngjitur ngushtësisht. Një mikroprocesor zakonisht është një çip i vetëm që ka disa lidhje elektrike në pintë e tij që mund të përdoren për të zgjedhur një "adresë" në kujtesën kryesore dhe një set të pintëve të tjera për të lexuar dhe shkruar të dhënat e ruajtura në atë vendndodhje. Në shumicën e rasteve, CPU dhe kujtesa ndajnë karakteristika sinjalizuese dhe operojnë në sinhroni. Buzi që lidh CPU-në dhe kujtesën është një nga karakteristikat përcaktuese të sistemit, dhe shpesh i referohet thjesht si buz i sistemit.
-DESIGNING FOR PERFORMANCE
-EIGHTH EDITION
+Është e mundur të lejohet periferikëve të komunikojnë me kujtesën në të njëjtin mënyrë, duke bashkuar adaptojët, ose nëpërmjet karteve zgjeruese, drejtpërdrejt në buz të sistemit. Kjo realizohet zakonisht përmes një lloji të standardizuar të lidhësit elektrik, me disa prej tyre të formojnë buz zgjerimi ose buz vendas. Megjithatë, pasi ndryshimet e performancës midis CPU dhe periferikëve ndryshojnë gjerësisht, zakonisht duhet të gjejë një zgjidhje për të siguruar që periferikët nuk ngadalësojnë performancën e përgjithshme të sistemit. Shumë CPU ofrojnë një set të dytë të pintëve të ngjashme me ato për të komunikuar me kujtesën, por të afta të operojnë me shpejtësi shumë të ndryshme dhe përdorin protokolle të ndryshme (p.sh. UART, SPI, dhe Ethernet). Njëkohësisht, disa përdorin kontrollerë të zgjuar për të vendosur të dhënat drejtpërdrejt në kujtesë, një koncept i njohur si "direct memory access" (DMA). Sistemet moderne shpesh kombinojnë të dy zgjidhjet, në raste të caktuara.
-William Stallings
+Me rritjen e numrit të periferikëve potencialë, përdorimi i një karte zgjerese për çdo periferik u bë gjithnjë e më i paqëndrueshëm. Kjo ka çuar në prezantimin e sistemeve të buzit të projektuar posaçërisht për të mbështetur disa periferikë. Shembuj të zakonshëm janë portat SATA në kompjuterët modern, që lejojnë lidhjen e shumë disqeve të vështira pa nevojën për një kartë zgjerimi. Megjithatë, këto sisteme me performancë të lartë janë zakonisht shumë të kushtueshme për t'u zbatuar në pajisje të lira, si një miuza. Kjo ka çuar në zhvillimin paralel të një numri të sistemeve të buzit me performancë të ulët për këto zgjidhje, shembulli më i zakonshëm është "Universal Serial Bus" (USB) i standardizuar. Të gjitha këto shembuj mund të quhen buz periferikësh, megjithëse kjo terminologji nuk është universale.
+Në sistemet moderne, ndryshimi i performancës midis CPU dhe kujtesës kryesore ka rritur shumë, deri në pikën që kujtesa e shpejtë e madhe ndërtohet drejtpërdrejt në CPU, e njohur si "cache". Në këto sisteme, CPU komunikon përmes buzave me performancë të lartë që operojnë me shpejtësi shumë më të madhe se kujtesa, dhe komunikon me kujtesën duke përdorur protokolle të ngjashme me ato që përdoren vetëm për periferikët në të kaluarën. Këto buzave sistemi përdoren gjithashtu për të komunikuar me shumicën (ose të gjithë) periferikët e tjerë, përmes adaptojëve, që më pas flasin me periferikët dhe kontrollerët e tjerë. Këto sisteme janë arkitekturësish më të ngjashme me kompjuterët me shumë CPU që komunikojnë përmes një busi, dhe jo përmes nj
+ë rrjeti. Në këto raste, buzat zgjeruese janë plotësisht të ndara dhe nuk ndajnë më asnjë arkitekturë me CPU-në e tyre të pritshëm (dhe mund të mbështesin në fakt shumë CPU të ndryshëm, si në rastin e PCI). Ajo që dikur ka qenë buz i sistemit quhet tani shpesh "buzi i anës së kundërt".