[pending revision][pending revision]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
 
Rreshti 3:
[[Skeda:Bloedafname Sanquin.jpg|thumb|Konserva e gjakut]]
 
'''Gjaku''' ([[Gjuha Latine|lat]]. '''') është një [[Indi lidhor|tind lidhor]] i lëngshëm, i cili me ndihmën e [[Zemra|zemrës]] dhe enëve të qarkullimit të gjakut mirëmban funksionet e organeve të tjera të trupit nëpërmjet transportit të oksigjenit dhe lëndëve ushqyese. Gjaku qarkullon nëpër [[enët e gjakut]] falë [[puna mekanike|punës mekanike]] të muskulit të zemrës. Trupi i njeriut përmban mesatarisht 5 - 6 litra gjak.
Gjaku është një lëng trupor tek te gjtha gjallesat poashtu edhe tek kafshët që i dhuron qelizave lëndë të nevojshme ushqyesve dhe oksigjen dhe i transporton mbetjet metabolike si mbeturinat larg nga këto qeliza. Kur ai arrin në mushkëri, ndodh shkëmbimi i gazit, me shpërndarjen e dioksidit të karbonit duke e përçuar nga gjaku në alveole (hojëza të mushkërisë) dhe të oksigjenit duke e shpërndarë në gjak. Gjaku i oksigjenuar pompohet në anën e majtë të zemrës në venën pulmonare dhe hyn në arterien e majtë. Nga këtu ai kalon nëpër valvulën bicuspide, përmes barkushes dhe shpërndahet në të gjithë trupin prej aortës. Gjaku përmban antitrupa, ushqimin, oksigjenin,etj për të ndihmuar punën e trupit.
 
Gjaku përmban: qeliza të kuqe ([[eritrocite]]), qeliza të bardha ([[leukocite]]), pllakëza([[trombocite]]) dhe [[plazma|plazmën]], në të cilën notojnë qelizat. Pjesët e ngurta përbëjnë 45%, kurse pjesa lëngët 55%, të vëllimit të përgjithshëm. Qelizat e kuqe përmbajnë [[Hemoglobina|hemoglobinën]]. Kjo [[Proteinat|proteinë]] është përgjegjëse për lidhjen dhe transportin e [[Oksigjeni|oksigjenit]]. Në të vërtetë përbëhet prej [[globinë]]s dhe [[hem]]-it, i cili me hekurin formon një lidhje kimike.Ka ngjyr tëkuqe
Line 19 ⟶ 20:
 
* Furnizimin e indeve me oksigjen
* Furnizon trupin me materie ushqyese si Glukoza, Amino Acidet dhe Acide Yndyrore ( të tretura në gjak (psh lipidet e gjakut)
* Largimin e gazrave dëmtuese si Dioksid Karboni, Urea dhe Acidi Llaktik
* Funksion imunologjike, duke përfshirë qarkullimin e qelizave te bardha, dhe zbulimin e materialeve te huaja nga antitrupthat
* Kuagulimi, që është një pjesë e mekanizmit të trupit për vetë-riparim
* Funksionet transportuese, duke përfshirë transportin e hormoneve dhe sinjalizimin për dëme të indeve
* Rregullimin e pH(normalja e pH të gjakut është në mes vlerave 7.35 - 7.45)
 
== Vetitë ==